AHİ EKONOMİK ÖZGÜRLÜĞÜNÜ KENDİSİ KAZANIR
Ahilik üretime dayalı bir sistemdi. Bu yüzden Ahi olabilmek için bir meslek sahibi olmak gerekiyordu. Yani, bir mesleği olmayan üretim yapmayan Ahi olamazdı.
Ahilikte çalışmak ve helal kazanç elde etmek önemli kurallardan biriydi. Bir meslek edinip çalışmayan, geçimini sağlamayan kişi, akıldan yoksun sayılırdı. Ahilik sisteminde yeteneğine göre bir mesleği seçen kişi, bu meslekte ilerleyip, üretici olarak yer aldığından, Ahilikte işsizlik kavramına yer yoktu. Çünkü, çocuk yaşta bir ustanın yanına yerleşen kişi; yamak, çırak ve kalfa olarak mesleğinde yetkinlik kazanırdı.
Her Ahi bir meslek sahibi olup, geçimini helal yoldan çalışarak sağladığı için ekonomik refaha ve özgürlüğe sahipti. Bu yüzden ahiler toplumun saygın kişileri idi. Ahiliğe giren her çocuk bir meslek sahibi olarak ülke üretimine katkı sağlardı.
MESLEKTE UZMANLAŞMA
Ahilikte temel kurallardan biri, kişinin en yetenekli olduğu işi, meslek olarak seçmesidir. Yamaklık döneminde, yeteneğine uygun mesleğin seçilmesi ile birlikte başlayan mesleki eğitimin sonucu, doğal olarak meslekte uzmanlaşmayı gerektirirdi. Çünkü Ahilik sisteminin, eğitimsel ve mesleki anlayışı; üretilen işin en mükemmel şekilde ortaya koyulması yönündeydi.
Ahilik teşkilatında mesleki kariyerine başlamış bir çocuk; çıraklık, kalfalık ve ustalık gibi geçtiği her kariyer aşamasında, mesleğinin en ayrıntılı taraflarını kalfa ve ustasının gözetiminde öğreniyordu. Bu gözetim ve denetim altındaki eğitim ise, o mesleğin bağlı bulunduğu Ahi birliği tarafından denetleniyordu.
Henüz usta olmamış çırakların, kalfaların mesleklerinin inceliklerini öğrenirken ürettikleri ürünler, doğrudan pazara çıktığı için, o ürünü ustanın kalite yönünden denetlemesi bir zorunluluktu. Çünkü, her ürün üretildiği atölyenin, yani kendisi de bir uzman olan Ahi esnafının damgasını taşıyordu. Öte yandan, Ahilik sisteminde, meslek değiştirmeye yeteneğe göre meslek edinme kurallarından dolayı hoş bakılmadığı için, usta olmuş her Ahi esnaf kendi mesleğinde bir uzmandı. Ahi Birlikleri, meslek değiştirilmesine veya birden fazla meslekle uğraşılmasına izin vermezdi.
MESLEKTE İŞ DİSİPLİNİ VE BÖLÜMÜ
Ahilik sisteminde iş disiplini çok önemliydi. Her Ahi esnafı, uzman olduğu mesleğinde, en kaliteli ürünü üretmek için tüm güç ve yeteneğini kullanırdı. Ürettiği malın kalitesi, o ustanın itibarını arttırırdı.
Ahilik ilkelerine göre; iş disiplini ve dürüst çalışma, kaliteli mal üretmenin ön koşuluydu. Ahilikte üretim yapan esnaflar gerek yardımlaşma ve gerekse hammadde temini açısından birbirlerine bağlı olduklarından, kalitesiz bir ürünün üretilmesine asla izin verilmezdi. Çünkü Ahilik teşkilatı, hammadde temini de dahil olmak üzere, tüm üretim zincirini denetlerdi. Esnafların üretimde birbirlerine bağlı olmaları, iş bölümü ve iş disiplinini zorunlu hale getiriyordu.