Türkiye için önümüzdeki hedef yılı 2023. Cumhuriyetimizin 100. Kuruluş yıldönümü olan ve son dönemlerde sık sık telaffuz ettiğimiz 2023’e 10 yıl kaldı. Öncelikli hedef, 2023’te 500 milyar dolarlık ihracat söz konusu. Geçen yılki 135 milyar dolarlık (2012 ‘de 152 milyar dolarlık) ihracatımıza bakılırsa 500 milyar dolarlık ihracata ulaşılması elbette imkansız değil.
İkinci hedef ise Türk ekonomisinin ilk 10’a girmesi. İşte bu hedefle ilgili kuşkularımız var. Çünkü Türkiye 2010 yılında dünyanın 17. büyük ekonomisiydi ama 2011 yılında yüzde 8.5 gibi bir büyümeye rağmen 18.’liğe geriledi.2012’de 17.’liğe çıktı. Yani ilk 10’a girebilmemiz için 10 yılda önümüzdeki 7 ülkeyi geçmemiz gerekiyor. Geçmemiz içinde bu 7 ülkenin yerinde sayması gerekiyor. Mesela Almanya’nın geçen yılki ihracatı, bizim 500 milyar dolarlık hedefimizi tam üçe katladı. Yani önümüzdeki ülkelerle aramızda müthiş farklar var. O ülkeler bugün oldukları yerde durmayacaklarına göre nasıl olacak da ilk 10’a gireceğiz. Umarız bu tahminler bizim düşündüğümüz gibi hayal olmaktan çıkar da yanılırız. Bizim en çok Merak ettiğimiz konu ise önümüzdeki 10 yılda esnafın ne olacağı? Çünkü gidişat hiç de iç açıcı görünmüyor.
“Türkiye’nin AVM Potansiyel Raporu” isimli bir analiz çalışmasına göre Türkiye’de 265 aktif AVM mevcut, 55 ilimiz ise henüz AVM ile tanışmamış durumda. Bu yıl içinde halen 29 AVM açılışı bekleniyor, 2014 de ise 13 yeni AVM açılacak. Bu gelişmelerle 2014 yılında Türkiye’de 347 AVM olacak. Peki hepsi ayakta kalacak mı? Sektörde artık ciddi oranda kan kaybı başladı. Başladı başlamasına da her bir AVM yaklaşık bin esnafı yuttu. Yutmaya da devam ediyor. Ama belirttiğim gibi rapora göre AVM sektörü de kan kaybetmeye başladı.
Günümüzde vakit çok kıymetli, müşteri ürüne kolay ulaşabilmek ve ucuza almak istiyor, yeni perakende anlayışında dünyada farklı uygulamalar görüyoruz. Sadece e-ticaret değil, farklı alışveriş yöntemleri gelişmiş durumda. Sanal Marketler, showroom olarak kullanılan, mal stoklanmayan yerinde siparişli dükkanlar, yerinde katalogdan beğenip ürünü aldığınız dükkan satışları, daha az yerde daha fazla ürüne ulaşma imkanı sağlayan yöntemler. Buna ilave olarak alışverişte eğlence temalı yenilikler…
Hani hep söylediğimiz bir şey var; “Esnaf kendini yenilemeli” diye. Bunun için Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok. Yukarıda sıraladığım hususları dikkate alan esnaf hem kendini yenileyecek, hem bu yeni trendde yerini güçlendirecek, hem de kazanıp büyüyecek.
Bu yeni trend ve alışverişteki yeni beklentiler AVM’ler içinde bir tehdit oluşturuyor.
Türkiye’nin AVM potansiyeli ve haritasının belirlendiği çalışmada, AVM bulunan 48 ildeki alışveriş merkezlerinin incelendiği çalışmada ayrıca, 2014 sonuna kadar açılması planlanan 82 alışveriş merkezinin de ele alındığı kaydedildi.
Çoğunluğu İstanbul’da olmak üzere, Ankara ve Kocaeli illerinde alışveriş merkezlerinin fonksiyonlarını yitirdikleri ulaşım ve ihtiyaçlara cevap verememe gibi sebepler kan kaybettiriyor.
İstanbul’da fonksiyonunu yitirdiği gözlemlenen AVM’lerin yer aldığı ilçeler,
Büyükçekmece, Beylikdüzü, Bakırköy ve Pendik olarak sıralanıyor.
İstanbul’da halen AVM olmayan ilçeler ise Kağıthane, Küçükçekmece, Bağcılar, Sultangazi, Gaziosmanpaşa, Ataşehir, Beyoğlu, Avcılar, Güngören olarak sıralanıyor. AVM’ye doymuş ilçeler ise Avrupa yakasında Bayrampaşa, Bakırköy, Beşiktaş, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Anadolu yakasında ise, Pendik, Ümraniye, Üsküdar, Kadıköy, Kartal.
Esnafı bitirme noktasına giden AVM süreci konusunda devlete de büyük iş düşüyor. AVM projeleri belediyeler tarafından onaylanırken yerleşim merkezlerindeki çarşı pazarların yaşatılması düşünülmeli ve buna göre yaptırımlar uygulanmalı. Eğer bu milletin orta direği esnaf sanatkar ise onları yaşatmak için gereğini yapmalı, tedbir alınmalı diyor ve sağlıklı huzurlu günler diliyorum.
